Veelgestelde vragen

Het grootste deel van ons water wordt gewonnen uit grondwater, ongeveer 60%. In gebieden aan zee wordt voornamelijk oppervlaktewater gebruikt (circa 40%). Het grondwater is daar namelijk te zilt. Oppervlaktewater wordt voornamelijk uit de Rijn, de Maas en het IJsselmeer gewonnen.

In Noord- en Zuid-Holland leveren waterbedrijven duinwater. Dit is regen- en rivierwater dat door de bodemlagen in de duinen is gezakt en gezuiverd. Elke bron vraagt om een andere manier van zuiveren. Pas na deze zuivering wordt het water in het leidingnet gepompt.

In een waterwingebied liggen de bronnen van ons drinkwater. Bijzonder kwetsbare gebieden met daarom ook speciale regels. In waterwingebieden mag in feite niets anders plaatsvinden dan het winnen van grondwater. Zo voorkomen we dat het grondwater in de bronnen verontreinigd raakt. De grens van het wingebied eindigt waar het grondwater tenminste 60 dagen nodig heeft om de bronnen te bereiken.

Deze borden geven aan dat je in een waterwingebied bent.

Een grondwaterbeschermingsgebied ligt als een schil rond een kwetsbaar waterwingebied. Het gaat om het gebied waar het regenwater dat in de grond zakt er tot 25 jaar over doet om de bronnen te bereiken. Het wordt daarom ook wel een 25-jaarszone genoemd. Het grondwater, kan direct vanaf het maaiveld beïnvloed worden

Fabrieken en tankstations kom je in deze gebied daarom niet tegen. De provincie stimuleert grondwatervriendelijke activiteiten. Woon of werk je hier, dan gelden er speciale regels voor het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen, medicijnresten en autovloeistoffen. Inwoners hebben zelf ook invloed op de kwaliteit van het grondwater: ons drinkwater voor morgen.

Deze borden geven aan dat je in een grondwaterbeschermingsgebied bent.

Doe direct de postcodecheck om te zien in wat voor type gebied je woont. Je herkent beschermingsgebieden ook aan de blauwe bordjes langs de weg waar waterwingebied of grondwaterbeschermingsgebied op staat (zoals onderstaande afbeelding).

Wil je meer weten over grondwaterbeschermingsgebieden en de regels die daar gelden? Kijk dan op de website van jouw provincie:

• Provincie Drenthe
• Provincie Flevoland
• Provincie Friesland
• Provincie Gelderland
• Provincie Groningen
• Provincie Overijssel
• Provincie Utrecht

Sommige plekken in de grond zijn minder kwetsbaar voor vervuiling. Dit komt door een kleilaag in de ondergrond die aaneengesloten slecht doordringbaar is. Zo’n gebied noemen we een boringsvrije zone. De regels die hier gelden, moeten voorkomen dat deze beschermende kleilaag wordt doorboord.

Wil je meer weten over boringsvrije zones en de regels die daar gelden? Kijk dan op de website van jouw provincie:

• Provincie Drenthe
• Provincie Flevoland
• Provincie Friesland
• Provincie Gelderland
• Provincie Groningen
• Provincie Overijssel
• Provincie Utrecht

Sommige grondwaterbeschermingsgebieden zijn zeer kwetsbaar. In de grond ontbreken beschermende kleilagen. De 25-jaarszone wordt dan omgeven door een 100-jaarszone (ook wel 100-jaarsaandachtgebied). Er komt dus nóg een bufferzone bij. In de 100-jaarsaandachtsgebieden geldt de bijzondere zorgplicht. Bij alle activiteiten moet altijd rekening gehouden worden met het drinkwaterbelang.

Komt er vervuiling in de grond rondom onze waterwingebieden, dan stroomt het binnen enkele jaren naar de grondwaterbronnen. Hoe vuiler het water, hoe moeilijker en kostbaarder het zuiveren ervan. Van schoon grondwater kunnen we met weinig energie en tegen lage kosten drinkwater maken.

Dit willen we natuurlijk zo houden. Daarom doen we alles wat we kunnen om onze bronnen te beschermen. Ook moedigen we inwoners, bedrijven en de landbouwsector aan ditzelfde te doen. Want veel mensen zijn zich niet bewust dat ze wonen, werken en recreëren op grondwater waar drinkwater van gemaakt wordt.

Erg, want het hoort er niet in thuis. We hebben in internationaal verband afgesproken dat we het niet willen, onder meer via de Europese Kader Richtlijn Water. We streven naar schoon grondwater dat vrij is van ongewenste stoffen.

Hier wordt nog veel onderzoek naar gedaan. Waarschijnlijk gaat dit via riolen, de rioolwaterzuiveringsinstallaties en de rivieren. Als wij medicijnen door de gootsteen of het toilet spoelen, betekent dit dat het uiteindelijk in het grondwater terecht kan komen. Medicijnresten hebben óók een negatieve invloed op planten en dieren in de rivieren.

Je kan hier zelf heel makkelijk iets aan doen: breng je medicijnresten terug naar de apotheek of lever ze in bij het klein chemisch afval bij de milieustraat van je gemeente.

Gebruik je zelf geen medicijnen maar bijvoorbeeld je familie of vrienden wel? Vertel het dan ook aan hen. Ze beschermen we samen ons kostbare drinkwater.

Restanten van bestrijdingsmiddelen kunnen via de bodem wegspoelen. Op die manier bereiken ze het grondwater. Dit geldt voor bestrijdingsmiddelen in de landbouw, maar ook voor middelen die te koop zijn voor in de tuin.

Het beste is om zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen te gebruiken. En áls je ze gebruikt, ga er dan heel zorgvuldig mee om. Zeker binnen het grondwaterbeschermingsgebied. Wanneer er toch bestrijdingsmiddelen nodig zijn, laat dan zo min mogelijk afspoelen naar het grondwater.

Nee. Het drinkwater is van goede kwaliteit en voldoet ruimschoots aan alle normen. Dat gaat niet veranderen. Iedereen kan altijd op het drinkwater uit de kraan rekenen. Drinkwaterbedrijven zullen altijd zuiveren. Maar hoe meer het grondwater vervuild raakt, hoe moeilijker het is om dit te zuiveren.

Het drinkwater in Nederland is van goede kwaliteit. Het is schoon en veilig om te drinken. Dit blijkt uit metingen door drinkwaterbedrijven. Heel soms bevat het drinkwater een grotere hoeveelheid van een stof dan is toegestaan. Dit vormt geen direct gevaar voor de volksgezondheid. Het drinkwaterbedrijf neemt dan maatregelen zodat het drinkwater aan de norm blijft voldoen, bijvoorbeeld door het tijdelijk stoppen van de inname van water op die plek of het doorspoelen van leidingen.

We merken dit door de monsters die we nemen van grondwater en de bodem. Deze monsters worden getest in het lab en we vinden steeds vaker stoffen in het water die er niet in thuishoren. Dat verontreinigingen in het grondwater nu worden aangetoond is goed te verklaren. Water in de grond beweegt zich langzaam voort (in sommige bronnen honderden jaren), met enkele meters per jaar. Dat is een voordeel voor ons. Dit geeft ons bijvoorbeeld voldoende tijd om aanpassingen door te voeren in het zuiveringsproces, als uit onze metingen blijkt dat de samenstelling van het grondwater verandert.

We pakken het probleem bij de bron aan. Wat niet in het grondwater terechtkomt, hoeft ook eruit gehaald te worden. We willen dat iedereen meehelpt. Bedrijven, boeren, maar ook de bewoners van grondwaterbeschermingsgebieden. Op plaatsen waar het grondwater nu al wordt beïnvloed door vervuilingen, staan zuiveringen die deze ongewenste stoffen eruit halen.

Jazeker! Bekijk onze tips en doe de postcodecheck om te zien in welk type gebied jij woont.

Het kraanwater zal altijd van goede kwaliteit zijn omdat we altijd zullen zuiveren. Nu kan dat meestal nog met relatief eenvoudige zuiveringstechnieken. Als de vervuiling doorgaat, wordt het moeilijker om te zuiveren. Het drinkwater zal dan duurder worden of een drinkwaterwinning wordt gesloten; dát willen we natuurlijk niet!

Ja. Door bevolkingsgroei en een goede economie neemt het waterverbruik toe. We willen, maken en doen steeds meer. Tegelijkertijd verandert het klimaat. Het wordt steeds heter en in de zomers zijn er langere droge periodes. De rivieren voeren dan minder zoetwater aan en de grondwaterstanden dalen.

Om voldoende water voor iedereen beschikbaar te hebben, is het belangrijk om samen slim met ons water om te gaan.

De provincies zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van het grondwater. Dit is vastgelegd in de wet. Zo wijst de provincie bijvoorbeeld de grondwaterbeschermingsgebieden aan. Ook bepalen zij welke activiteiten wel en niet mogen plaatsvinden in zo’n gebied.